Stadsdeel Slotervaart
Aan de projectgroep Overtoomse Veld
Postbus 2010
1000 CA Amsterdam

Betreft: inspraak uitwerkingsplan 'De Voerman'

Amsterdam/Hilversum, 12 december 2009


Geachte heer/mevrouw,

In vervolg op onze mondelinge inspraak tijdens de inspraakavond uitwerkingsplan 'De Voerman' d.d. 24 november 2009 doen wij u onze schriftelijke reactie op de voorstellen voor de sloop/nieuwbouw van de Knijtijzerpanden in Overtoomse Veld toekomen. Een afschrift van dit schrijven zenden wij naar het college van B en W, de gemeenteraad en Far West.

Ondanks het feit dat de genoemde inspraakavond bedoeld was om reacties te krijgen op de nieuwbouwplannen, hebben wij van de gelegenheid gebruik gemaakt om nogmaals onze grote bezwaren tegen de voorgenomen sloop van de monumentwaardige Knijtijzerpanden onder de aandacht van het stadsdeel te brengen.
Stadsdeel Slotervaart en Far West bewijzen door te kiezen voor sloop van dit complex voor ons eens te meer weinig belang te hechten aan behoud van het gebouwde erfgoed en het waardevolle karakter van de Westelijke Tuinsteden.

Het complex van Herman Knijtijzer uit 1959-1960 aan de Jan Evertsen/Jan Voermanstraat is het gezicht van de Tuinstad Overtoomse Veld en met zijn ruime openbare hoven een gave en karakteristieke invulling van de tuinstadstructuur, zoals deze door Van Eesteren is bedoeld. Waardevol is ook het vernieuwende woonprogramma dat Knijtijzer hier wist te realiseren.
Het complex is bovendien stedenbouwkundig interessant omdat het deel is van een waardevol lint dat de verbinding vormt van de Jan Evertsenstraat als een verlengde van de Rozengracht en de De Clercqstraat met de Dam. Vóór de tweede wereldoorlog werd dit lint bebouwd met monumentale stedenbouwkundig-architectonische ensembles van o.a. J.M. van der Mey en H.P. Berlage. De Knijtijzerpanden vormen de waardige naoorlogse afsluiting daarvan.

Dit beeldbepalende ensemble is, zowel vanwege zijn vormgeving als het feit dat het de tijd zeer goed heeft doorstaan van grote architectonische waarde. Deze waarde is recent onderstreept door zowel Bureau Monumenten en Archeologie van de Gemeente Amsterdam (BMA) als onderzoeksbureau Urban Fabric dat u opvallend genoeg zelf heeft ingehuurd om het monumentwaardige erfgoed in Slotervaart op te sporen en te beschrijven. Het complex is in hun ogen van nationaal belang en absoluut monumentwaardig.
Helaas is er met de uitkomst van bovenstaand onderzoek en de aanvraag voor een gemeentelijke monumentenstatus door het Cuypersgenootschap weinig gedaan en heeft het dus geen gemeentelijke monumentenstatus gekregen. Deze had ze uiteraard wel moeten krijgen.

Volgens ons (en andere deskundigen) is dit complex uitstekend te renoveren. Argumenten dat gebouwen niet of nauwelijks te renoveren zijn en dat de huidige bewoners niet tevreden zijn met hun aan achterstallig/eigentijds onderhoud lijdende woningen, zouden volgens ons dan ook geen argumenten mogen zijn om te slopen. Dat bewoners in de meeste gevallen voor nieuwbouw kiezen heeft meer te maken met de staat van onderhoud en het gebrek aan eigentijdse aanpassingen aan hun woningen dan met een werkelijk inzicht in de kansen van het gebouw en het belang van het behoud van cultureel erfgoed in het algemeen.

De stedenbouwkundig minder gelukkige gesloten gevels aan de begane grond langs de Jan Evertsenstraat kunnen ook volgens ons geen argument voor sloop zijn. Onderzoek heeft aangetoond dat het goed mogelijk is om deze plint zorgvuldig open te werken en extra programma toe te voegen.
Inmiddels begint de centrale stad zich meer en meer zorgen te maken over de sloopwoede in de tuinsteden. Ook realiseert de landelijke overheid zich, zoals wij u eerder hebben geschreven, dat het van belang is om beeldbepalende complexen in herstructureringswijken te behouden. In de 'Ontwerp Beleidsregel aanwijzing beschermde monumenten 2009' van minister Plasterk die 1 januari 2009 is ingegaan, zet de overheid in op het beschermen van dergelijke gebouwen en complexen. Het behoud van beeldbepalende gebouwen draagt volgens de notitie bij aan een duurzame ontwikkeling van de wijk.

Wij zijn van mening dat het bovengenoemde complex een dergelijke functie in Slotervaart vervult en wij verzoeken u nogmaals om uw sloopplannen te heroverwegen. Wat eenmaal weg is zijn we kwijt en in het verleden is regelmatig gebleken dat het verlies van belangwekkende gebouwen al tijdens en kort na de sloop wordt betreurd.
Ondergetekenden zijn van mening dat de Knijtijzers absoluut behouden moeten blijven. Stadsdeelraad en centrale stad moeten een streep zetten door deze rigoureuze plannen en kiezen voor behoud en renovatie.

Onze zorgen over het beeldbepalende erfgoed in de herstructureringswijken in Nieuw West, zoals o.a. in Slotervaart de Knijtijzerpanden, het Calvijn Junior College (voorheen Christelijk Lyceum Pascal) en het Staalmanplein, zullen wij komende maand ook in een bredere brief aan Minister Plasterk en het College van Rijksadviseurs kenbaar maken.

Hoogachtend,

Vereniging Promotie Westelijke Tuinsteden (ProWest)
t.a.v. Erik Swierstra, Tineke Rombout
Jan Tooropstraat 6
1062 BM Amsterdam
tel. 020 - 3882633 / 0641313517
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Bond Heemschut, Commissie Amsterdam.
t.a.v. Norman Vervat
Vondellaan 6
1217 RX Hilversum
035 - 6244320
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Cuypersgenootschap, Werkgroep Amsterdam.
t.a.v. Ludy Giebels
Pieter Pauwstraat 9
1017 ZJ Amsterdam
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.