“We hopen dat er naar ons wordt geluisterd”

Een plek voor ontmoeting en bezinning is het, de Hervormde Kerk De Ark. Achter het Sierplein, met bijzondere bronzen deuren en een aparte klokkentoren ervoor. Er zijn plannen voor gedeeltelijke sloop en nieuwbouw. Norman Vervat vertelt namens Erfgoedvereniging Heemschut, Pro West en het Cuypersgenootschap waarom dat geen goed idee is.

Door: Shirley Brandeis

Foto: Erik Swierstra.

De eerste paal ging op 12 april 1960 de grond in. Het ontwerp is van Piet Zanstra, bekend van onder andere het Maupoleum en van de parkeergarage aan de Elandsgracht. Met de komst van De Ark kwam een eind aan een kerkloze tijd in dit deel van Slotervaart. Norman Vervat van de Erfgoedvereniging Heemschut kijkt er bewonderend naar. “Dat sculpturale, dat golvende dak, die vierkante vorm!” En kijk eens naar die stalen H-balken van de sobere klokkentoren, knikt Vervat. En die deuren. Vervat: “Het verhaal van Noach in beeld.

Beelddeuren - dus met een gebeeldhouwd verhaal - zijn typisch jaren vijftig, dat toen over kwam waaien vanuit Duitsland.” En zo klinkt de lofzang op het gemeentelijk monument maar door: de symmetrische plattegrond, de ingetogen kerkzaal en niet onbelangrijk: een gebouw van landelijk belang. Rijksmonumentwaardig.

Twaalf woningen
Maar helaas. De plannen stemmen minder vrolijk. Vervat: “Er zijn plannen om een belangrijk deel te slopen ten behoeve van de bouw van twaalf woningen, hoewel de kerk is aangewezen tot gemeentelijk monument. De kerk heeft inmiddels een ontwikkelaar aangetrokken hiervoor. De inkomsten zijn nodig voor de renovatie van de kerk, zegt men. Wij denken dat men hier veel meer gaat verdienen dan nodig is. Dit is een monument, in zijn geheel. Verandering moet kunnen om het gebouw bruikbaar te houden, maar sloop van een kwart van het monument en nieuwbouw – drie lagen hoog - zal het hele beeld aantasten. Wij, en ook Bureau Monumentenzorg, vinden dat onaanvaardbaar.”

Onplezierig straatje
Heemschut, Cuypersgenootschap en ProWest willen constructief meedenken met kerkbestuur en stadsdeelbestuur, dat hierover in oktober gaat beslissen. Maar de ideeën zijn te tegenstrijdig. Vervat: “Waarschijnlijk zal het plan in de herfst aan de buurt worden voorgelegd. Ik ben benieuwd wat men ervan vindt. Het wordt een heel donker, onplezierig straatje achter de kerk, waar de woningen worden gebouwd. Ook woonzorgcentrum De Drie Hoven gaat namelijk hier bouwen. Aan twee kanten komt er dan, vlak tegenover elkaar, forse nieuwbouw.” Hij ziet liever een totaalvisie op het hele gebied. En op de kerk.

Vervat: “Als die ooit weggaat - en de ontkerkelijking is een feit - is het gebouw goed her te bestemmen. Al die nevenruimtes rondom de kerkzaal. Dat kan makkelijk. Beter is dus om te zoeken naar een kleinschaliger ontwikkeling van de kerk, bijvoorbeeld door gedeeltelijke herbestemming, of overname door een monumentenorganisatie als Stadsherstel. Wij hebben ideeën en hopen dat er naar ons wordt geluisterd. Mochten de plannen toch doorgezet worden, dan overwegen onze organisaties om juridische stappen te zetten.”

Reactie stadsdeel
“De eigenaar van de kerk, de Protestantse Gemeente Amsterdam (PGA), heeft bij het stadsdeel aangeklopt om te zoeken naar een passende oplossing waarbij de functie van de kerk gehandhaafd blijft,” vertelt portefeuillehouder Paulus de Wilt (Wonen & Stedelijke Vernieuwing). “De PGA heeft voorgesteld om de renovatie te combineren met nieuwbouw. Het stadsdeel staat achter het plan, omdat de kerk zijn oorspronkelijke functie kan behouden en omdat de nieuwbouw zorgt voor een verbetering in de buurt.

In tegenstelling tot wat de heer Vervat beweert, wordt de straat achter de kerk veiliger dan dat nu het geval is. Woningen op de begane grond geven meer ogen en oren in de straat. En met de nieuwbouw van woonzorgcentrum De Drie Hoven wordt het vast geen ‘heel donker en onplezierig’ straatje.” En ook: “De welstandscommissie adviseert het stadsdeel over renovaties bij gemeentelijke monumenten. De commissie is in haar positieve advies over de plannen afgeweken van de mening van Bureau Monumenten Amsterdam. Uiteindelijk heeft de deelraad het laatste woord.”

Uit: de Westerpost van 17 oktober 2012.