De Slotervaart Afdrukken

 

De Westelijke Tuinsteden bestonden in 2012 zestig jaar. Een goed moment om stil te staan bij de interessante locaties en architectuur die het gebied rijk is. Aflevering dertien van deze rubriek, verzorgd door vrijwilligers van de vereniging ProWest, Erfgoedvereniging Heemschut en het Cuypersgenootschap.

 

De Slotervaart

 

http://www.prowest.nl/images/stories/slotervaart%20met%20bruggen%20709%20en%20701.jpg

Bruggen over de Slotervaart, gezien vanuit de kano op 10 juli 2011. Op de voorgrond de brug bij de Jacques Veltmanstraat (brug. nr. 709), op de achtergrond de brug in de Johan Huizingalaan (brug. nr. 701).

Foto: Erik Swierstra.



Door: Erik Swierstra - ProWest

 

De wijk Slotervaart is in 1954 vernoemd naar de waterweg die sinds Middeleeuwen de Overtoomse Buurt via de Sloterpolder met het dorp Sloten verbond. Met de aanleg van de Westelijke Tuinsteden in de jaren vijftig is deze eeuwenoude waterweg grotendeels onder het zand verdwenen.


In het waterwegenstelsel dat in de tuinsteden werd aangelegd was een belangrijke rol weggelegd voor een verbindingsvaart vanaf de Westlandgracht naar het westen tot aan de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder, bij het dorp Sloten. Hierop sloten de grachten aan (Christoffel Plantijngracht en Hoekenesgracht) die de verbinding vormen met het belangrijkste water van de tuinsteden, de Sloterplas. Alle wateren in de vroegere Sloterpolder liggen op NAP -2,10 m. Verbindingen met het stadswater (NAP -0,40 m) zijn er met twee sluizen (Burgemeester Cramergracht en Westlandgracht) en met de Ringvaart (NAP -0,60 m) met één sluis.

De in de jaren vijftig gegraven Slotervaart begint bij de sluis bij de Westlandgracht (met brug 305) en eindigt bij de sluis bij de Ringvaart (met brug 773). Daar ligt ook een poldergemaal, het Akergemaal, dat sinds 1952 zorgt voor de bemaling van de polders waarin de Westelijke Tuinsteden liggen. Sinds 1991 is daar de Molen van Sloten bij gekomen die ook een rol speelt in het drooghouden van de Sloterpolder. Dankzij deze voorzieningen houden de bewoners van de Westelijke Tuinsteden droge voeten.

Naast de sluizen zijn de bruggen over het water de belangrijkste kunstwerken in de Slotervaart. Uit de aanlegperiode betreft dit bij de Plesmanlaan de drie bruggen die de beide delen van de Tuinstad Slotervaart met elkaar verbinden. Deze bruggen zijn gebouwd tussen 1956 en 1960 en twee staan er sinds 2008 op de Gemeentelijke Monumentenlijst. Dit betreft de bruggen met de nummers 701 en 709. Deze bruggen zijn ontworpen door de architect Dic. Slebos van de Dienst der Publieke Werken.

De bruggen in de Johan Huizingalaan en de Jaques Veltmanstraat hebben een flauwe helling en zijn vervaardigd uit wit geschilderd beton. De pijlers van de brug aan de Johan Huizingalaan zijn van onderen bekleed met rode bakstenen. Ook de landhoofden hebben rood metselwerk aan de onderkant. De dragers zijn x-vormig. De hekwerken zijn van staal en zwart geverfd. De brug aan de Jaques Veltmanstraat heeft ook x-vormige dragers, die in het midden zijn opengewerkt, waardoor een enkele drager uit drie x-vormen lijkt te bestaan. Het stalen hekwerk is blauw geverfd.

Daarnaast is er de combinatie van brug 711 en duiker 712 bij de kruising van het Christoffel Plantijnpad met de Plesmanlaan. Als je met een kano onder deze brug vaart en vervolgens door de duiker blijkt dat hier een knik in zit en dit geeft een bijzondere ervaring die lijkt op het varen door een grot. En dit dus onder de Plesmanlaan.

Verder naar het westen liggen er nog drie bruggen die de Plesmanlaan verbinden met de tuinstad Osdorp. In de jaren tachtig en negentig zijn er bij de Ringspoordijk bruggen bijgebouwd voor de spoorlijn tussen Amsterdam en Schiphol, voor metrolijn 50 en een voetgangersbrug.

Voor de aansluiting van de nieuwe Slotervaart via de Akersluis op de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder werd in 1959 de eeuwenoude Osdorperweg (vroeger de Slimmeweg) doorgraven, die hier de scheiding vormde tussen de Sloterpolder en de Akerpolder. Sindsdien zijn de beide delen van deze weg onderbroken en moet het (fiets)verkeer omrijden via brug nr. 761 in de Baden Powellweg. Plannen om een nieuwe fiets- en voetgangersbrug in het tracé van de oude Osdorperweg te leggen zijn niet tot uitvoering gekomen.

Literatuur:
Advies Monumentenlijst Amsterdam Slotervaart. Urban Fabric | Steenhuis stedenbouw/landschap; oktober 2008; pagina's 108 en 109.

Zie ook: http://www.geheugenvanwest.nl/438/nl/de-naam-slotervaart

Erik Swierstra, maart 2013.

 

Laatst aangepast op donderdag, 28 maart 2013 17:01