Brief vernieuwing Jacob Geelbuurt Afdrukken

 

Aan: De Alliantie Amsterdam

T.a.v. Dhr. Frans de Roos
Postbus 95202
1090 HE Amsterdam


Cc: de leden van het Dagelijks Bestuur van Nieuw-West

Betreft: vernieuwing Jacob Geelbuurt

Amsterdam/Hilversum, 27 september 2011

Geachte heer De Roos,

Naar aanleiding van het overleg tussen de erfgoedorganisaties en Woningcorporatie De Alliantie doen wij u deze brief toekomen. Onze organisaties, de Erfgoedverenigingen Heemschut en het Cuypersgenootschap en bewonersvereniging ProWest (Vereniging Promotie Westelijke Tuinsteden) hechten sterk aan een zorgvuldige vernieuwing van de Jacob Geelbuurt. Vooral het tuinstedelijke karakter van deze buurt is van belang. Deze dient een nieuwe toekomst te krijgen. Tevens is een zorgvuldige omgang met bestaande karakteristieke bebouwing en de aanwezige kunsttoepassingen van belang. Ook hebben wij enige opmerkingen over de nieuwbouw in het gebied, ook met als doel het zichtbaar laten van het karakter van de buurt. Hoewel de plannen voor een deel zeker aan onze wensen voldoen, is wel duidelijk dat er nog echt een flink tandje bij moet om het erfgoed van de Jacob Geelbuurt te kunnen behouden. Graag brengen wij daarom de onderstaande opmerkingen onder uw aandacht. Wij verzoeken u deze bij de verdere uitwerking van de plannen te betrekken.

Zeer belangrijk is dat bij de vernieuwing van de buurt het tuinstedelijk karakter behouden blijft. In de schetsen die wij nu hebben gezien dreigt dit karakter vooral in het deel van de wijk tussen het spoor en de Jacob Geelstraat te worden aangetast. Dat is niet aanvaardbaar, hiermee gaat namelijk waardevol erfgoed verloren en wordt één van de meest aantrekkelijke aspecten van de buurt aangetast. Hoewel wij begrijpen dat de wens om te verdichten en meer privétuinen uit te geven het lastig maakt om de tuinstad in haar huidige vorm te behouden, willen wij met klem adviseren om in de komende tijd te zoeken naar een stedenbouwkundige oplossing die het mogelijk maakt om meer van de typische tuinstadkenmerken te behouden, en deze zo nodig te vertalen naar de eenentwintigste eeuw.

Op de plek van de Johan Huizingaschool worden woningen gerealiseerd. De huidige voorstellen tonen een open verkaveling, vergelijkbaar met de verkaveling van de laagbouw in de buurt. Dat is positief. Wel adviseren wij om de open ruimte tussen de woningen verder te vergroenen, en deze net als bij de bestaande laagbouw deels openbaar te maken. Voorkomen moet worden dat door bijv. het gebruik van hekken het blok alsnog een gesloten bouwblok wordt.

Belangrijk is om bij de vernieuwing de ‘Bomentaal’ toe te passen.

De woonbebouwing in de Jacob Geelbuurt bestaat momenteel voornamelijk uit een aantal duidelijk herkenbare ensembles. Om het karakter van de buurt te kunnen behouden is het noodzakelijk om dit uitgangspunt in de nieuwbouw terug te brengen. Vooral de nieuwbouw tussen de Jacob Geelstraat en het spoor en tussen de Comeniusstraat en de Hemsterhuisstraat heeft onze aandacht. Hier staat nu bebouwing die zeer duidelijk als een ensemble is ontworpen. De nieuwbouw hier zal, zo is duidelijk, gevarieerder worden. Ook komt er ruimte voor particuliere ontwikkeling. Belangrijk is daarom om vast te leggen hoe de bebouwing, ondanks zijn grotere variatie, toch visueel een nieuw ensemble kan worden. Dit kan door bijvoorbeeld pannendaken van een bepaalde kleur en model en een bepaalde baksteen te verplichten. Dergelijke richtlijnen kan iedere architect vervolgens op zijn eigen manier inzetten.

Het idee om één strook van het complex aan de Hemsterhuisstraat/Jacob Geelstraat/Christiaan Snouck Hurgronjehof te behouden is sympathiek, maar wij betwijfelen of het zinvol en verstandig is. Volgens het huidige idee wordt dit blok bij behoud namelijk volledig gestript en sterk uitgebouwd. Van het karakter van het gebouw, dat als los element ook weinig waarde heeft, blijft dan weinig over. Beter is om toch te kiezen voor sloop, en de financiële middelen te investeren in een goede tuinstedelijke verkaveling.

Sinds de sloop van de Pius-X kerk in 2008 is de Jacob Geelbuurt haar hart kwijt. Vooral de toren van deze kerk was beeldbepalend. De kerk komt nooit meer terug, maar het is wel belangrijk om de buurt weer een stedenbouwkundig beeldbepalend element te geven. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit een nieuwe klokkentoren. Het beste is om dit element in het hart van de wijk te realiseren, d.w.z. op de plek van de nieuwe Huizingaschool, waar vroeger de Pius-X stond.

Onze organisaties zijn erg blij dat de laagbouw in de buurt gerenoveerd wordt. Belangrijk is wel om dit zorgvuldig te doen. Ook moet voorkomen worden dat na verkoop van een deel van de woningen de buurt spoedig verrommelt. Wij adviseren daarom allereerst om niet te doen wat niet nodig is. Investeer vooral in de kwaliteit van de woningen, en laat overbodige esthetische ingrepen als gevelreiniging en vervanging van al het voegwerk achterwege. Deze brengen namelijk ook schade toe aan de panden. Handhaving van de kunststof kozijnen is wat ons betreft geen bezwaar. Omdat het goed denkbaar is dat eigenaren na verkoop van de huizen hun huizen gaan uitbreiden met bijvoorbeeld een aanbouw of dakkapel, is het belangrijk om hier nu al rekening mee te houden. De Alliantie doet dit door tijdens de renovatie al een fundering te slaan voor een uitbouw. Mogelijk kan er meer gebeuren. Om te voorkomen dat het formaat van alle uitbouwen wel identiek zal zijn, maar de vormgeving verschillend, adviseren wij om een modellenboek te maken. In dit modellenboek kunnen ontwerpen voor bijv. een aanbouw of dakkapel aangeboden worden. Als kopers kosteloos gebruik kunnen maken van dit modellenboek zal dit stimuleren dat men deze modellen gebruikt, en de eenheid van de buurt dus beter behouden blijven.

Tijdens het overleg werd duidelijk dat de Alliantie overweegt om het voormalige Islamitisch College te kopen, en dit gebouw, wanneer mogelijk, een nieuwe bestemming te geven. Dat juichen wij toe. Dit schoolgebouw, een ontwerp van het bekende architectenbureau Evers en Sarlemijn, is zeer behoudenswaardig. Het heeft grote kwaliteiten. Belangrijk is om de herbestemming met oog voor de kwaliteiten van het gebouw te realiseren. D.w.z. dat het sobere monumentale gevelbeeld behouden blijft, en kenmerkende details als het bijzondere voegwerk niet worden aangetast. Omdat een herbestemming tot bedrijfsverzamelgebouw voor kleine ondernemers vermoedelijk om de minste ingrepen in het exterieur vraagt, heeft deze bestemming onze voorkeur. Dit kan ook voor de zo in Nieuw-West gewenste functiemenging zorgen. Woningen zijn ook denkbaar, maar dan moet wel zorgvuldig bekeken worden hoe bijvoorbeeld balkons in het ritme van de bestaande architectuur gerealiseerd kunnen worden.

Bij De Alliantie bestaat het idee om de kunstwerken die bij de sloop van de Pius-X behouden zijn te herplaatsen. Dit juichen wij toe. Belangrijk is wel om dit te doen op een manier die recht doet aan de kunstwerken en een goede beleving van deze werken mogelijk maakt. Ook moet een duurzaam behoud gegarandeerd zijn. Wij kunnen een herplaatsing en eventuele restauratie met kennis ondersteunen.

Bij de sloop van de portieketagewoningen in onder andere de Jacob Geelstraat moet ook rekening gehouden worden met de daar aanwezige kunsttoepassingen. Deze werken dienen voor de buurt behouden te blijven. Een zorgvuldige verwijdering uit de gevels, herplaatsing, en goede opslag, deze kleine werken zijn bijvoorbeeld gevoelig voor diefstal, zijn van belang.

Graag denken wij mee over de uitwerking van de bovenstaande punten. Vooral het stedenbouwkundig plan heeft grote prioriteit. Wij stellen daarom voor om op de zeer korte termijn een vervolgoverleg te plannen. Wij zien uit naar uw reactie.

Hoogachtend,

Vereniging Promotie Westelijke Tuinsteden (ProWest)
t.a.v. Erik Swierstra, Tineke Rombout
Jan Tooropstraat 6
1062 BM Amsterdam

Erfgoedvereniging Heemschut, Commissie Amsterdam
t.a.v. Norman Vervat
Vondellaan 6
1217 RX Hilversum
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.
035-6244320

Cuypersgenootschap, Werkgroep Amsterdam
t.a.v. Ludy Giebels
Pieter Pauwstraat 9
1017 ZJ Amsterdam

 

 

 

Laatst aangepast op dinsdag, 07 februari 2012 20:23