Vernieuwing van de Aireystrook in Slotermeer Afdrukken

 

Aan: Woningstichting Rochdale
T.a.v. de voorzitter van de Raad van Commissarissen, de heer Tjeerd Herrema
Postbus 56659
1040 AR Amsterdam

Betreft: vernieuwing van de Aireystrook in Slotermeer

Amsterdam / Hilversum, 26 juli 2011

Geachte heer Herrema,

De Erfgoedverenigingen Cuypersgenootschap en Heemschut en de bewonersvereniging ProWest (Vereniging Promotie Westelijke Tuinsteden) zetten zich al sinds 2008 in voor een zorgvuldige omgang met het Van Eesterenmuseum in Slotermeer. Onze organisaties zijn van mening dat de aanwijzing van dit moderne beschermde stadsgezicht niet betekent dat het gebied op slot gaat, maar wel dat iedere ingreep extra zorgvuldig bekeken moet worden. Sloop moet ook zoveel mogelijk voorkomen worden en is alleen acceptabel als de waarde van het gebied niet wezenlijk wordt aangetast. Ook moet in dergelijke gevallen de overduidelijke noodzaak van sloop worden aangetoond.

Vanuit deze visie zijn wij ook sinds 2008 al betrokken bij de herontwikkeling van de zogenaamde Aireystrook aan de Burgemeester de Vlugtlaan. Dit ensemble is in het bezit van Eigen Haard en Rochdale / Farwest en bestaat uit 13 woonblokjes (stroken) aan de De Vlugtlaan en 6 kleine blokjes losse winkelwoningen, welke zijn gelegen aan de De Tourton Bruynstraat en de Johannes Poststraat. Het complex is in de jaren vijftig gerealiseerd naar ontwerp van het architectenbureau van J.F. Berghoef. De woningen zijn gebouwd met het Nemavor-Airey-systeem. Dit uit Engeland afkomstige revolutionaire bouwsysteem werd in het eerste decennium na de oorlog regelmatig toegepast om snel de gigantische woningnood aan te kunnen pakken. In heel het land zijn dergelijke complexen verrezen. Vermoedelijk in totaal enige tientallen. Een groot deel van deze woningen is inmiddels echter al zwaar aangetast of gesloopt. Het complex aan de Burgemeester de Vlugtlaan, al is het ook gedeeltelijk aangetast, heeft dus een architectuurhistorische waarde. Daarnaast heeft het ook een grote stedenbouwkundige waarde. De unieke open verkaveling die hier is gerealiseerd wordt nergens anders aangetroffen. Het complex heeft daarom een orde 2 status op de Waarderingskaarten voor de AUP-gebieden. Deze bijzondere verkaveling heeft er ongetwijfeld sterk toe bijgedragen dat juist het noordelijke deel van Slotermeer, en niet een ander deel van Nieuw-West, tot Van Eesterenmuseum is benoemd. Hoewel de waarde van de verkaveling waarschijnlijk groter is dan die van de architectuur, kunnen wij niet genoeg benadrukken dat juist ook de combinatie van een bijzondere verkaveling met de nog oorspronkelijke architectuur van grote betekenis is.

Eind 2008 is door de stadsdeelraad van het toenmalige stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer het vernieuwingsplan Slotermeer vastgesteld. Dit gaat uit van sloop van de aireystrook. Tot nu toe is dit vernieuwingsplan echter nog niet door de gemeenteraad goedgekeurd. De discussie over een juiste aanpak van de aireystrook gaat ondertussen achter de schermen, ook tussen politici, gewoon door. Sinds eind 2010 is woningcorporatie Eigen Haard ook actief bezig met het maken van een vernieuwingsplan. Deze plannen gaan uit van sloop van alle blokken. Eigen Haard streeft wel naar behoud van de verkaveling. Toch tonen de eerste schetsen die wij tijdens een recent overleg hebben gezien nog een te forse aantasting van de verkaveling. Ook op andere punten is dit nieuwbouwplan van onvoldoende kwaliteit voor deze plek. Een verzoek tot verder onderzoek naar de mogelijkheden van renovatie is door Eigen Haard afgewezen. Tijdens het overleg hebben we begrepen dat er inmiddels onderhandelingen lopen over overname van het deel van het complex van Rochdale/Far West door Eigen Haard. Als deze overname rond komt zonder wijziging van de plannen, dan maakt dat de weg vrij voor sloop van dit erfgoed. Aanpak van alleen het deel van Eigen Haard is namelijk lastiger, een eis van het stadsdeel is dat het ensemble in één keer door één architect wordt aangepakt.

Eigen Haard is van mening dat de woonblokken slechts van geringe betekenis zijn en renovatie niet wenselijk is. Ze hebben echter niet aangetoond dat sloop noodzakelijk is. Van Schagen architecten, bekend van de renovatie van de Dudokhaken, heeft ook een aantal jaren geleden al aangegeven dat renovatie zeker mogelijk is. Ook andere architecten hebben al aangetoond dat renovatie van aireywoningen goed mogelijk is.

Onze organisaties blijven hameren op het belang van renovatie, maar proberen daarin creatief te zijn en een opening te zoeken die voor alle partijen acceptabel is. Ons voorstel is om de kansen van de aireystrook zorgvuldig te laten onderzoeken en op basis van de onderzoeksresultaten een knoop door te hakken. Wij hebben daarom aan Eigen Haard, nog zonder succes, voorgesteld om een competitie uit te schrijven. Het idee is dat binnen deze competitie een aantal architecten, zeg drie, onderzoek doet naar de mogelijkheden van renovatie, en vervolgens de resultaten presenteert. Een zelfde aantal doet dit met als uitgangspunt sloop-nieuwbouw. Een optie kan zijn om er geen open competitie van te maken, maar op voorhand enkele architecten te selecteren die ervaring hebben met (renovatie)projecten in wederopbouwwijken. Dit kan voorkomen dat architecten participeren die geen enkel gevoel voor erfgoed hebben. Uiteraard doen de architecten hun onderzoek binnen een aantal randvoorwaarden, zoals behoud van de verkaveling, realisatie van een x-aantal woningen etc. Eindresultaat van de competitie zal zijn dat heel helder is voor alle betrokkenen wat de mogelijkheden en voor- en nadelen van renovatie en sloop-nieuwbouw zijn. Met dergelijke gegevens moet het mogelijk zijn om een voor alle betrokkenen acceptabele keuze, op basis van harde cijfers, te maken.

Wij hopen dat er in de komende tijd ruimte komt voor een dergelijke competitie. De sleutel ligt momenteel voor een deel bij de corporatie met het meeste bezit in de aireystrook, Rochdale. Graag wisselen wij daarom met u van gedachten over dit voorstel. Hopelijk ziet Rochdale het cultuurhistorische belang van de woningen en is ze bereid om haar nek uit te steken voor het complex, en kunnen we gezamenlijk kijken hoe ons idee, of een alternatief, uitgewerkt kan worden. Bij het stadsdeel en de centrale stad zal er vermoedelijk ook steun zijn voor dit idee, velen hechten aan een goede omgang met het Van Eesterenmuseum.

Indien dit idee goed uitgewerkt zal worden, zal dit niet alleen positief zijn voor dit erfgoed maar ook stimulerend werken voor geheel Slotermeer en Nieuw-West, en mogelijk landelijke positieve aandacht genereren, wat van grote waarde is voor het gebied.

Graag besluiten wij deze brief met te benadrukken dat het maar één keer mogelijk is om het goed (of fout) te doen in dit kwetsbare beschermde stadsgezicht. Dit volkshuisvestelijke wederopbouwerfgoed verdient een kans.

Mede gezien uw inzet in het verleden voor het jonge Amsterdamse erfgoed hopen wij hier gezamenlijk op een positieve manier belangrijke resultaten voor het wederopbouwerfgoed te kunnen behalen.

Uiteraard lichten we ons voorstel graag nader toe.

Hoogachtend,

Vereniging Promotie Westelijke Tuinsteden (ProWest)
Tineke Rombout
Jan Tooropstraat 6  - 1062 BM Amsterdam
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Erfgoedvereniging Heemschut, Commissie Amsterdam
Norman Vervat
Vondellaan 6 - 1217 RX Hilversum
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.
035-6244320

Cuypersgenootschap, Werkgroep Amsterdam
Ludy Giebels en Alex Hendriksen
Pieter Pauwstraat 9 - 1017 ZJ Amsterdam
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Laatst aangepast op donderdag, 02 februari 2012 13:50