De vernieuwing van de Wegener Sleeswijkbuurt Afdrukken


Woningstichting Eigen Haard
T.a.v. de heren B.A. Bozelie en H.G. Wasmoeth
Postbus 67065
1060 HB  Amsterdam

Cc: Stadsdeel Nieuw-West


Betreft: de vernieuwing van de Wegener Sleeswijkbuurt.

Amsterdam / Hilversum, 29 juli 2010


Geachte heren Bozelie en Wasmoeth,

Naar aanleiding van het gesprek op 23 juni 2010 bij Eigen Haard sturen wij u, zoals afgesproken, onze visie op de vernieuwing van de Wegener Sleeswijkbuurt.

De architectuur in de Wegener Sleeswijkbuurt heeft een aardige en vriendelijke traditionele uitstraling, maar is niet van zeer hoge kwaliteit. Hoewel onze organisaties renovatie altijd verkiezen boven sloop kunnen wij instemmen met het voorstel om een deel van de woningen in het gebied te slopen. Van belang is wel om de nieuwbouw goed in te passen.

Onze organisaties hechten zeer sterk aan het tuinstedelijke karakter van het gebied. Dit dient bij de vernieuwing gehandhaafd te blijven. Gezien het feit dat er minder, maar natuurlijk wel grotere, woningen in het gebied gebouwd gaan worden moet dit heel goed mogelijk zijn.

Om het tuinstedelijke karakter te behouden zijn twee opties denkbaar. De eerste is herbouw van de huidige stempels, d.w.z. dat de nieuwbouw exact op de plaats van de oudbouw komt te staan. Deze werkwijze conserveert het best het beeld van de buurt, en maakt het ook mogelijk om, net als in de Kolenkitbuurt, te kiezen voor de sloop van telkens slechts één strook. In crisistijd kan bij een dergelijk concept dus stapje voor stapje vernieuwd worden. De andere optie is om wat vrijer met het tuinstedelijke concept om te gaan. Dit betekent dat het tuinstedelijke karakter behouden blijft, maar er een nieuwe verkaveling wordt gerealiseerd. Beide opties, of een combinatie van deze, zijn wat ons betreft hier denkbaar. Het is belangrijk om aan de volgende zaken te denken bij de uitwerking van het stedenbouwkundige plan:

- De doorkijkjes tussen de De Savornin Lohmanstraat, Jacob van Weesenbekestraat en Gillis Steltmanstraat dienen behouden te blijven. Deze zijn deels onderdeel van zichtlijnen en geven de buurt een open karakter en vooral de De Savornin Lohmanstraat een zeer karakteristieke uitstraling. Momenteel zijn er vijf van deze doorkijkjes. Bij de vernieuwing dienen er volgens het stadsdeel minimaal drie behouden te blijven. Behoud van slechts drie doorkijkjes is wat ons betreft te mager, en zal zeker gevolgen hebben voor de tuinstedelijke uitstraling. Het streven moet zijn om zoveel mogelijk van deze doorkijkjes te behouden. Misschien moet de keuze voor dit deelgebied daarom ook vallen op behoud van de huidige verkaveling. Eveneens is van belang om het openbare en groene karakter van de doorkijkjes te behouden. Het is onwenselijk om ze om te zetten in privé-tuinen.

- De bebouwing in het veld tussen de De Savornin Lohmanstraat, Jacob van Weesenbekestraat en Gillis Steltmanstraat heeft bij voorkeur één hoogte.

- De profielen zijn bij Van Eesteren vaak asymmetrisch. Dat is ook goed zichtbaar in Wegener Sleeswijkbuurt. Alle straten hebben een asymmetrisch profiel (al is dat bij de ene straat beter zichtbaar dan bij de andere). Het is zaak om dit gegeven richtinggevend te laten zijn bij (alle onderdelen van) de vernieuwing van de buurt.

- De realisatie van gesloten bouwblokken is wat ons betreft onbespreekbaar. Deze zullen het karakter van de wijk sterk verstoren. Stroken of haken passen het best.

- Voorkomen moet worden dat de nieuwe tuinstedelijke verkaveling door hekken e.a. alsnog een gesloten karakter krijgt. Ondanks goede bedoelingen hebben wij dit al vaak zien gebeuren.

- Zeer belangrijk punt van aandacht is een zorgvuldige inpassing van de geplande accenten aan de Van Swietenhof en de Röellstraat. Beide gebouwen kunnen, wanneer slecht ingepast, grote schade veroorzaken aan het tuinstedelijke karakter en de laagbouw letterlijk in de schaduw zetten. Voor het gebouw aan/op het Van Swietenhof stellen wij voor om te kiezen voor de realisatie van een losstaande strook of een haakvormig gebouw, zoals veel zichtbaar is in de tuinsteden, i.p.v. een (gesloten) blok. Denkbaar kan ook zijn om de verkaveling van het naastgelegen gebied op speelse wijze door te trekken. Het accent aan de Röellstraat is wat lastiger. Hier kan onderzoek uitwijzen wat het beste accent en de minste visuele hinder (voor de achterliggende wijk) oplevert. Bij beide accenten is een zorgvuldige overgang tussen laag en hoog van belang.

- Gebruik de bomen(taal) als onderdeel van het ontwerpproces.

De keuze voor behoud of sloop van de strook tussen de Troelstralaan en de Enthesstraat is nog niet gemaakt. De architectuur van dit strookje is weinig bijzonder, wel sluit ze goed aan bij het naastgelegen te behouden ensemble met laagbouwwoningen. Het stadsbeeld is daarom sterk gebaat bij behoud. Wenselijk is ook om de hier aanwezige bedrijfjes, die van belang zijn voor de functiemenging en buurteconomie, te handhaven.

Bij het ontwerpen van de nieuwbouw is het van belang om te kijken naar de te slopen, en de omliggende, te handhaven, bebouwing. De buurt is opgebouwd uit een aantal sobere traditionalistische ensembles (met als enige afwijkende element de woningen uit de jaren tachtig). De gevels zijn opgetrokken in schoon metselwerk, op de daken liggen rode pannen. Deze sobere traditionele vormentaal maakt dat het veld duidelijk afsteekt tegen de omliggende (inmiddels deels gesloopte) ensembles van modernistische architecten als Van Tijen en Van den Broek en Bakema. Om het karakter van de Wegener Sleeswijk te behouden is het verstandig om bij het ontwerpen van de nieuwbouw wederom een aantal duidelijk herkenbare ensembles te realiseren en rekening te houden met de vormen (traditionele architectuur) en de kleuren en materialen ( o.a. kleur bakstenen en dakpannen) van de buurt. Uiteraard hoeft dit niet te betekenen dat er neo-jaren vijftig gebouwd moet worden.

Voor de verschillende deelgebieden willen we graag de volgende aanvullende aanwijzingen meegeven:

- De nieuwbouw in het gebied tussen de De Savornin Lohmanstraat en de Jacob van Weesenbekestraat komt tussen twee te behouden ensembles te liggen. Hier is respectvolle inpassing van de nieuwbouw van groot belang, ze mag geen storend element tussen de oudbouw worden. Een leuk detail bij de hier te slopen bebouwingen zijn de witte bergingen aan de Jacob van Weesenbekestraat en de De Savornin Lohmanstraat. Deze vormen (het meest opvallend in de Van Weesenbekestraat) de pendanten van de witte bergingen van de laagbouw aan de andere zijde van deze straten. Het zou erg leuk zijn als dit detail kan terugkeren in het nieuwe ensemble. Wellicht kunnen er wederom witte bergingen komen, of kan een ander wit element in de koppen terugkeren.

- Op de plek van de huidige stroken tussen de Nicolaas Ruychaverstraat en de Jan Abelszstraat komen vermoedelijk koopwoningen. Mogelijk is een iets ´luxere´uitstraling van de nieuwbouw hier nodig. Dat is wat ons betreft zeker mogelijk. Aangezien er in Nederland de laatste jaren veel ervaring is opgedaan met het bouwen in traditionelere vormen moet het mogelijk zijn om een architect te vinden die met gevoel en respect voor de kleuren, vormen en materialen van de wijk, een bijzonder nieuw ensemble weet te realiseren.

- De strook tussen de Nicolaas Ruychaverstraat en de Burgemeester Röellstraat is een lastig geval. Hier is het wenselijk om zowel aansluiting te zoeken bij de traditionele bebouwing van de Wegener Sleeswijkbuurt als bij de nieuwbouw langs de Röellstraat. Er moet worden gezocht naar een goed evenwicht tussen beide. Denkbaar kan zijn om bijv. wel gebruik te maken van de kleuren en materialen (bakstenen en dakpannen) van de Wegener Sleeswijkbuurt, maar te zoeken naar een wat modernere vormgeving van de gevels.

- De te realiseren markante herkenningspunten kunnen wat ons betreft een iets afwijkende uitstraling krijgen. Van belang is echter dat ze wel duidelijk een onderdeel blijven van de buurt. Het mogen geen vloekende accenten worden. Het is derhalve wenselijk om ook bij deze torens te durven kiezen voor een traditionelere vormgeving en de kleuren en materialen van de buurt, zonder simpelweg de laagbouw op te blazen tot torens. Denkbaar kan ook zijn om beide accenten door één architect te laten ontwerpen om zo een visuele relatie tussen beide, zonder dat ze kopieën van elkaar hoeven te worden, te realiseren.


Hoogachtend,

Vereniging Promotie Westelijke Tuinsteden (ProWest)
t.a.v. Erik Swierstra, Tineke Rombout
Jan Tooropstraat 6
1062 BM  Amsterdam
tel. 020 - 3882633
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Bond Heemschut, Commissie Amsterdam.
t.a.v. Norman Vervat
Vondellaan 6
1217 RX  Hilversum
035 - 6244320
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Cuypersgenootschap, Werkgroep Amsterdam.
t.a.v. Ludy Giebels
Pieter Pauwstraat 9
1017 ZJ  Amsterdam
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Laatst aangepast op maandag, 06 september 2010 13:02